01
02
03
04
05
06
Иҟаз абжьыҭарақәа ирылҵшәаны аҧыжәара игеит Левенҭ Аҭрышба. Зынӡа иҟан хкандидатурак: Ҳасан Џьыџьиҧа (Қардиа), Левенҭ Аҭрышба, Ерџьаи Ҧачкориа.
Аҧсуа культуратә хеидкылақәа рҟынтә абжьыҭара иалахәын 325-ҩык.
Левенҭ Аҭрышба изы абжьы арҭеит 109-ҩык, Ҳасан Џьыџьиҧа (Қардиа) - 103- ҩык, Ерџьаи Ҧачкориа 73 -ҩык. Левенҭ Аҭрышбеи, аҩбатәи аҭыҧ аанызкылаз Ҳасан Чычбеи ирыбжьоуп фыбжьык.
Аҧсадгьыл ахь ахынҳәразы аҳәынҭқарратә еилакы ахьӡала,
Аҧсуа Федерациа ахантәаҩ ҿыц Левенҭ Аҭрышба иусураҿы изеиӷьаҳшьоит аихьӡарақәа!
Жьҭаарамза 11, 1992ш. рзы Аҧсны Аҳәынҭқарра Иреиҳаӡоу Асовет апрезидиум ахантәаҩы Владислав Арӡынба Аусҧҟа инапы аҵаиҩит Атәылахьчара аминистрреи Аштаб хадеи раҧҵаразы. Ари арыцхә аофициалла Аҧсны Аҳәынҭқарра Арбџьар Мчқәа анаҧҵаз иамшуп ҳәа иҧхьаӡоуп - Аҧсуа Архәҭақәа ирирамшуп. Аҧсны Арбџьар Мчқәа раҧҵаразы Аусҧҟа ҭыжьын Аҧсны Аџьынџьтәылатә еибашьра анцоз, Аҧсадгьыл Ахьыҧшымразы ажәылара ӷәӷәақәа анцоз еиҳа ианыуадаҩыз аамҭазы.
Ҳазҭагылоу аамҭазы Арбџьар Мчқәа - Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахьыҧшымра аиқәырхара иагарантуп. Убри аҟынтә Аҧсуа Ар арбџьареиқәыршәара ҳаракы амоуп, иара иахьыҧшуп аҳәынҭқарреи амилаҭи рлахьынҵа. Аҳәынҭқарра Арбџьар Мчқәа Атәылахьчара аминистрра анапаҿы иҟоуп, ахадаратә усбарҭақәа рыла ишьақәгылоуп, адгьылмҩатә архәҭақәа, арра-ҳаиртә мчқәа, арра-мшынтә мчқәа рыла иҳәаақәҵоуп. Иахьа, Аҧсны Аҳәынҭқарра Арбџьар Мчқәа аҭагылазаашьақәа зегьы амоуп ҳҳәынҭқарра акзаареи ашәарҭадареи рыхьчаразы, амилаҭтә интересқәа рыдгылара хымҧада иазыхиоуп.
Аҧсадгьыл ахь ахынҳәразы аҳәынҭқарратә еилакы анапхгара Аҧсны Аҳәынҭқарра Арбџьар Мчқәа рымш аҧҵара рыдныҳәалауа, Аҧсуа архәҭақәеи ҳтәыла ауаажәларреи аҭынч ҧсҭазаара рзеиӷьаршьоит.
Аҧсны Аџьынџтәылатә еибашьра аҭоурых аҿы имаҷым аҵак ду змоу арыцхәқәа. Урҭ рыбжьара ахатә ҭыҧ ҷыда ааннакылоит Гагра ақалақьи араиони ахы ианақәиҭтәыз амш-жьҭаарамза 6. 1992ш. рзы Гагра ахақәиҭтәразы имҩаҧгаз ажәылара ақырҭуа мпыҵахалаҩцәа шьаҭанкыла ҳаҧсадгьыл ралцара шьаҭас иаиуит. Усҟан игаз Аиааира, ҳауаажәлари, ҳаҧсадгьыли, ҳархәҭақәеи рдоуҳамч шьҭнахит, рымчқәа ҩбанатәит. Арратә ҵакеиҧш, уи иаман аморал-политикатә ҵак ду, ихымҧадатәыз азҵаарақәа рыӡбаразы аҭагылазаашьа аҧнаҵон.
Жьҭаарамза 1 азы ҳаибашьцәа нап здыркыз ажәылара хыркәшан жьҭаарамза 6 рзы. Урҭ реидгылареи рфырхаҵареи ирыбзоураны иган Аиааира. Гагра ахақәиҭтәразы ицоз ажәылара рхы аладырхәит Нхыҵ-Кавказынтә, Урыстәылантә уҳәа хатәгәаҧхарала еибашьуаз, иара убас аҳәаанырцәтәи аҧсуа диаспора ахаҭарнакцәа. Арҭ аныҳәатә мшқәа рзы Аҧсадгьыл ахьчаҩцәа рҿаҧхьа ҳхырхәоит. Аамҭа аҧышәара уадаҩ зхызгаз, ачҳара ду аазырҧшыз анацәеи абацәеи ҭабуп ҳәа раҳҳәоит. Ҭабуп ҳәа раҳҳәоит аҭынч ҧсҭазаара ҳзаазгаз ҳаибашьцәа-ҳфырхацәа!
Нагӡара ақәзааит ҳаҧсадгьыл Аҧсынтәыла! Ишәҭыкакаҷлааит Гагра!
Сентиабр 27, 1993ш. – Аҧсны Ареспублика аҳҭнықалақь Аҟәа ахақәиҭтәра.
Урыстәыла аҧшьгарала, иуль 27, 1993ш. рзы иаҵаҩын, ақырҭуа ар Аҧсны алгаразы х-ганктәи Шәачатәи аиқәшаҳаҭра. Аха, Қырҭтәыла ари аиқәшаҳаҭра хшыҩзышьҭра арымҭеит. Иҟалаз аҭагылазаашьа ҿыцқәа азгәаҭо, Аштаб Хадаҿы аус адулан аҕа ир аилаҧыххаареи, Аҟәа ахақәиҭтәреи рзы аоперациа. Сентиабр 16, 1993ш. Аҧсны Арбџьармчқәа ажәылара иалагеит. Гәымсҭатәи афронт ар аҕа ихыхьчаратә аҭыҧқәа ааныркылеит. Сентиабр 27 рзы Аҧсны аҳҭнықалақь Аҟәа ахы иақәиҭыртәит. 12 нызқь иҟаз аҕа ир еилаҧыххаан. Ҳашьцәа, ҳаҳәшьцәа, ҳауаажәлар! Гәык -ԥсыкала ишәыдаҳныҳәалоит Аҟәа ахақәиҭра амш!

Цәыббрамза 22, 1993ш. рзы дҭахоит Аҧсадгьыл ахьчаҩ, аҟабарда ҷкәын - Ҳанефи Егожь
Аҧсны Аџьынџьтәылатә еибашьра ианалага, Ҭырқәтәылантәи забдуцәа рџьынџь ахьчара иааз аҧсуа еибашьцәа реиҧш, Каисери ақалақь еиуаз аҟабарда ҷкәын Ҳанефи Егожь, иашьцәа ашәарҭара иҭагылоуп ҳәа аниаҳа, ҧшрак ҳәа ҟамҵакәа арахь амҩа дықәлеит. Акыр агәаӷьреи, ачҳареи, афырхаҵареи зцыз аибашьратә мҩа Ҳанефи Егожь ишиаҭәаз еиҧш данысит, еиҳа ианаҭахыз аамҭазы иашьцәа ижәҩахыр рыдиҵеит, уи акырӡа игәышьҭыхган аҧсуаа ҳзы. Аҧсуа-дыга жәлар ҭоурыхтә лахьынҵак ҳаиднакылоит, ҳацәгьеи ҳабзиеи еилоуп. Уи ус шакәу шьақәнарӷәӷәоит Аҧсны Аџьыньтәылатә еибашьра анцоз аамҭазы аӷьараҳәа иҳадгылаз хатәгәаҧхарала еибашьуаз рҿырҧшы. Аибашьҩы, Ҳанефи Егожь дҭахоит Аҧсны Аиааира агара мышқәак шагыз. Аҧсныдгьыл аҭынч ҧсҭазаараҟны дықәыҧшыртә еиҧш аҭагылазаашьа имоуит, илахьынҵа иеижьеит. Аха, Аҧсны аҭоурых наунагӡа иазынхоит иара ихьӡ-иҧша, еицакра зқәым ифырхаҵаратә сахьа лаша. Ҳанефи Егожь анышә дамадоуп Гәдоуҭа аиашьаратә нышәынҭраҿы. Игәалашәара ҧшьа аҿаҧхьа ҳхырхәоит!

Аҧсадгьыл ахь ахынҳәразы аҳәынҭқарратә еилакы анапхгареи аколлективи гәык-ҧсык ала ҳаиашьаратә адыга жәлар ирыдырныҳәалоит -Адыгацәа рымш. Аҭоурыхтә хҭысқәа ирыхҟьаны акыр ауадаҩрақәа ишрыниахьоугьы, адыга жәлар иахьа аизҳазыӷьара амҩа иануп. Ирзеиӷьаҳшьоит аихьӡарақәа, аизҳарақәа, аҭынч ҧсҭазаара!

 

Аҧсадгьыл ахь ахынҳәразы аҳәынҭқарратә еилакы есышықәса имҩаҧнаго апроект аҳәаақәа ирҭагӡаны, аҳәаанырцә инхо ҳџьынџьуаа Аҧснытәи аҳәынҭқарратә университет ахь астудентцәа рыдкыларазы ааҧхьара ҟанаҵоит.

Аҵара ҿҳәарас иамоу иалырхуа афакультет иахьыҧшуп, ихымҧадатәиу абызшәатә ҽазыҟаҵаратә курсқәа налаҵаны. Арепатриациазы аҳәынҭқарратә еилакы  астудентцәа раареи рҵареи иадҳәалоу ахарџьқәа ахахьы иагоит, иара убас қәҿиарала аҵара зҵо астипендиа рызшәахоит.

Арзаҳалқәа рыдкылахоит цәыббрамза 15, 2023 ш.  Еиҳа инарҭбаау аинформациа шәоурц азы шәадҵааларц шәылшоит ҳџьынџьуааи ҳареи ҳаимадара аҟәша.

Аҭел: +7940 995 49 95

(WhatsApp)

Email: Hierdie e-posadres word van Spambotte beskerm. Jy moet JavaScript ontsper om dit te lees.

Ҳаҭыр зқәу аҵаҩцәа!
Ҳаҭыр зқәу арҵаҩцәа, аҭаацәа!
Гәык-ҧсык ала ишәыдаҳныҳәалоит аҵарашықәс ҿыц алагамҭа. Ари аныҳәа ус баша иахьӡым - аҵарадырра амш ҳәа. Ашкол аҧсҭазаара, уаҟа имҩаҧысуа амшқәа, ашықәсқәа, дарбанызаалак изы акырӡа аҵанакуеит. Ашкол аҟноуп ауаҩытәыҩса ихаҭара ахьышьақәгыло, аҧхьаҟатәи изаанаҭ ашьаҟа ахьаиуа.
Акыр иаҧсоу арҵаҩцәа! Ишәыгымзааит агәабзиара, агәамч, шәнапы злаку аусқәа рҟны аихьӡарақәа. Шәнапы иҵышәхуа, аџьабаа здыжәбало шәҵаҩцәа, рыҧсадгьыли рыуаажәлари рзы ихьӡырҳәагақәаны иҟалааит. Аҭаацәа, шәыхшара рыла шәгәы еизҳалааит, насыҧ шәымазааит. Аҵаҩцәа, еснагь аҵарадырра шәхы азкыдзааит, иреиҳау аҩаӡарақәа шәрызнеилааит!
Мҩамш!

Нанҳәамза 15 - Аҧсны хатәгәаҧхарала еибашьуаз ирымшуп. Зыҩнқәа, зҭаацәа, зусурақәа ныжьны иааз аибашьцәа-афырхацәа ирымшуп. Аҧсны ахақәиҭреи, ахьыҧшымреи, аиашареи рыхьчаразы бџьаршьҭыхла иқәҧон. Ҭырқәтәылантәи, Шьамтәылантәи, Иорданиантәи, Нхыҵ-Кавказынтәи Аҧсны зыхьчоз рфырхаҵара хашҭра ақәым. Аиааира иахьымӡаз хатәгәаҧхарала еибашьуаз ҳфырхацәа ргәалашәара лашазааит, рҿаҧхьа ҳхырхәоит.

Иахьа, аҳҭнықалақь Аҟәа ҳџьынџьуаа рзы еиҿкаан аныҟәарақәа жәпакы. Агәыҧқәа реиҳабацәа рыцны аботаникатә баҳча иаҭааит. Анаҩс, Аҧснытәи аҳәынҭқарратә тәылаҿацәҭҵааратә музеи аҟны аҿар ирзеиҭаҳәан аҭоурых, идырбан аҟәшақәа еидыркыло аекспонатқәа. Ҳҭоурых иаҿахәҳәагоу, ажәытәра ахаҿра аазырҧшуа амаҭәахәқәа акыр иблахкыган. Хымҧада, ҳџьынџьуаа хәыҷқәа гәахәарыла ирыдыркылеит лабҿаба ирбаз-ираҳаз зегьы.
Иахьа, иара убас И. Папасқьыр ихьӡ зху амилаҭтә библиотека аиҳабы Борис Ҷолариа иҟаиҵаз ааҧхьарала, аҳәаанырцәынтәи Аҧсны зыҧсшьарамшқәа зхызго ҳхылҵшьҭрақәа аҭагылазаашьа рыман абиблиотека аҭаара. Борис Ҷолариа ҳџьынџьуаа ирзеиҭеиҳәеит изҭааз ахыбра аҭоурых, ауадақәа ирыҩнысны игәарҭеит. Урҭ ҳамҭас ириҭеит арҵагатә шәҟәқәа, акультуратә центрқәа рҟны ианнеилак, анаҩсқ еихшаны ирзыршоит. Ахәыҷқәа ракәзар ирҳәеит, Аҧсны изҭааз аҭыҧқәа зегьы шыргәаҧхо, аҧхьаҟагьы алшара роуны ианыҟала, ҩаҧхьа ишаауа.