Аҧсны Аҳәынҭқарра, ақ.Аҟәа Сахаров имҩа, №33
+7840 226 - 28 - 58
info@repatriatera.org
О. Беигәаа ихьӡ зху аҳәаанырцәтәи ҳџьынџьуаа рҭоурых амузеи аҟны, Аҧсуа университет астудентцәа рзы аиҧыларақәа мҩаҧысуеит.
22 Ԥхынкәын 2023
О. Беигәаа ихьӡ зху аҳәаанырцәтәи ҳџьынџьуаа рҭоурых амузеи аҟны, Аҧсуа университет астудентцәа рзы аиҧыларақәа мҩаҧысуеит. Урҭ реиҿкаареи рымҩаҧгареи рнапы алакуп амузеи аусзуҩцәа, ауаажәларратә усзуҩы, арккаҩы Октаи Ҷкотуеи, ашәҟәыҩҩы, аиҭагаҩ Ҳаири Қәҭарбеи алархәны.
Арҵара-ааӡаратә процесс аҳәаақәа ирҭагӡаны, астудентцәа разҿлымҳара аҟынӡа инаргоит аҳәаанырцәтәи ҳџьынџьуаа рыҩныҵҟа ишьақәгылаз ауаа хатәрақәа рнысымҩа, рҭоурых, рҭынха аӡбахә, зегь раҧхьаӡа иргыланы - арккаҩ ду Омар Беигәаа иҧсҭазаареи, ирҿиареи, иуаажәларратә усзуреи рҭоурых.
Аҧснытәи аделегациа Сақариа ақалақьи Қәызлықә ақыҭеи ирҭааит
21 Ԥхынкәын 2023
Аҧснытәи аделегациа Ҭырқәтәылатәи Ареспубликахь рцара аҳәаақәа ирҭагӡаны иаҭааит Адаҧазар иаҵанакуа, аҧсуаа рацәаҩны иахьынхо Сақариа ақалақь. Аҧсуа культуратә центр анапхгаҩы Орал Бганба, асасцәа идирбеит ҿыц идыргылаз адернеқь ахыбра. Иазгәеиҭеит, ахәыҷқәа аҧсуа бызшәа дырҵаразы акружокқәа шеиҿкаау, арҵаҩцәа руаӡәк, Мануела Хәырхәмалҧҳа, Аҧсны дшеиуоу, араҟа аҭаацәара дшалоу. Иара убас иҳәеит, аҟазара аусхкқәа ишрызҿлымҳау, уи иазку аусмҩаҧгатәқәа шеиҿыркаауа. Иара убас, Аҧснытәи аделегациа алшара рыман аҧсуа диаспора ахьынхо Қәызлықә ( Гьечрыҧшь) ақыҭа абара. Аҭыҧантәи абыргцәа рхеилак ахаҭарнакцәеи дареи злахәыз, аҧхарра зцыз аиҧылара мҩаҧысит.
Иазгәаҭатәуп, арҭ амшқәа рзы Ҭырқәтәыла иҟоу аделегациа реилазаараҟны ишыҟоу Аҧсны Жәлар Реизара адепутатцәа, Аҧсадгьыл ахь ахынҳәразы аҳәынҭқарратә еилакы ахаҭарнакцәа.
Ҳџьынџьуаҩ Енвер Бзагәа Ирантәи аспортсмен Санџьад Хабиб дииааит
18 Ԥхынкәын 2023
Ҧхынҷкәынмза 15 рзы, Ҭырқәтәыла, Анкара ақалақь аҟны имҩаҧысуаз абокс ахәылҧаз аҟны, ҳџьынџьуаҩ Енвер Бзагәа, Ирантәи аспортсмен Санџьад Хабиб дииааит. Енвер Бзагәа, абокс азы ипрофессионалтә кариераҿы ари ахҧатәи иааироуп. Иара, Ҭырқәтәылантәи раҧхьаӡа акәны иҭоурыхтә ҧсадгьыл даҭааит 2019 ш. рзы, усҟан ихы алаирхәит Афон Ҿыц ақалақь аҟны имҩаҧысуаз абокстә турнир "Аҧсны аҳәынҭқарра акәбок".
Аҧсадгьыл ахь ахынҳәразы аҳәынҭқарратә еилакы ахьӡала, Енвер Бзагәа иигаз Аиааира идаҳныҳәалоит. Аҧхьаҟагьы аихьӡарақәа изеиӷьаҳшьоит!
Лаҭатәи ахлымӡаах
15 Ԥхынкәын 2023
31 шықәса раҧхьа, ҧхынҷкәын 14, 1992 шықәса рзы, ақырҭуа мпыҵахалаҩцәа иҭадырхеит, Тҟәарчалынтәи Гәдоуҭаҟа иҵҧрааз, аҭынч уааҧсыра зҭаз, Урыстәылатәи аверталиот Ми-8. Ажәҩан иалаблыз 87-ҩык рахьтә иҟан 35-ҩык ахәыҷқәа…
Ари ахҭыс хлымӡаах, иахьа уажәраанӡа, иахәҭоу жәларбжьаратәи ахәшьара маиуӡацт. Ҳаҧсуа жәлар ирхыргахьо атрагедиа уаналацәажәо, угәы ҿызкаауа акәны иҟалеит ари амш.
Аибашьраҿы иухамшҭуаз ахҭысқәа шыҟазгьы, ари амш, аҭоурых адаҟьақәа ирнымҵуа хлымӡаахны иаанхеит. Уижьҭеи аамҭа ҧыҭк шыбжьалахьоугьы, ахәрақәа рыхәышәтәра залшом. Ари ахҭыс иааннажьит хашҭра зқәым, угәаҵа збылуа агәалашәарақәа, угәы ҭызшьаауа ацәаҳәақәа. Абарҭқәа зегьы ҳажәлар ҧышәак аҳасабала ирхыргар акәхеит. Ҳарҭ еснагь ргәалашәара ҳацуп !
Аҧсадгьыл ахь ахынҳәразы аҳәынҭқарратә еилакы ахыбраҿы имҩаҧысит Ливантәи Ареспублика аҟынтә зҭоурыхтә ҧсадгьыл иаҭааз ҳџьынџьуаа рделегациа злахәыз аиҧылара.
Абҵарамза 26 рзы Аҧсны иазгәарҭоит Аконституциа амш
01 Ԥхынкәын 2023
Исуверентәу, идемократиатәу, изинтәу Аҧсны Аҳәынҭқарра Аконституциа амш Иреиҳау Асовет ақәҵарала ирыдкылан 1994ш.абҵарамза 26 рзы. Убри аҽны атәыла иреиҳау азакәанҧҵаратә усбарҭа адепутатцәа далырхит раҧхьатәи Ахада - Владислав Арӡынба.Аҧсны Аконституциа рыдыркылон иуадаҩыз аамҭазы, ақырҭуа-аҧсуа еибашьра анаҩс. Аконституциа еиднакылоит акзаара, ахьыҧшымра, Аҧсны Аҳәынҭқарра адгьылҵакыра амазаара; ирылаҳәоуп азакәанҧҵаратә, анагӡаратә, аӡбаратә махәҭақәа реихшара; ауаҩы изини ихақәиҭреи агарантиа аҭара. 1999ш. жьҭаарамза 3 рзы имҩаҧысыз ареферендум аҿы Аҧсны атәылауаа реиҳараҩык, ихадаратәыз аус зуаз азакәан иадгылеит. 1999ш. жьҭаарамза 12 рзы, ареферендум алҵшәа шьаҭас иҟаҵаны апарламент иаднакылеит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахьыҧшымра Акт. Аҧсны ахә ҳаракны иашьоит Аконституциа жәларбжьаратәи астандартқәа ирықәшәо Аҧсны аҩныҵҟа мацара акәымкәа, Урыстәылеи егьырҭ аҳәаанырцәтәи аҳәынҭқаррақәеи рҟны азхаҵара ахьамоу.
Аҧсны Аконституциа адкылара амш - ҳҳәынҭқарра аиҭашьақәыргылара аус аҟны акрызҵазкуа хҭысуп, шәышықәсала аҧсуа жәлар ззықәҧоз ахақәиҭреи ахьыҧшымреи иршьагәыҭуп, иара убас жәларбжьаратәи азин асубиект аҳасабала адунеитә еилазаара иалоуп.
Ргәалашәара лаша ҳацзаауеит зыҧсҭазаара ҳҳәынҭқарра ахьыҧшымра аиқәырхара иахҭнызҵаз.Аҧсадгьыл ахь ахынҳәразы аҳәынҭқарратә еилакы анапхгареи аусзуцәеи гәык-ҧсык ала ҳауаажәлар Аҧсны Аҳәынҭқарра Аконституциа амш рыдырныҳәалоит. Ишәҭыкакаҷлааит, еизҳазыӷьалааит ҳ-Аҧсынра!
Аҧсны Аҳәынҭқарра Ашәҟәыҩҩцәа Реидгыла 90ш.ахыҵит
01 Ԥхынкәын 2023
Аҧсны Аҳәынҭқарра Ашәҟәыҩҩцәа Реидгыла аҧҵан 1933ш. рзы. Сынтәа уи иахыҵит 90ш. Ҳтәыла аҳәынҭқарратә структурақәа рҿы, Аҧснытәи ашәҟәыҩҩцәа Реидгыла аҵак ду змоу аҭыҧ ааннакылоит, ҳтәыла акультуратә ҧсҭазаара активла иалахәуп. Иара убас, қәҿиарала аусура нанагӡоит, еизҳауа абиҧара ашәҟәаҧхьарахь ихьазырҧшуа аинтерес зҵоу апроектқәа еиҿнакаауеит, аҿар апатриоттә ҟазшьақәеи адоуҳатә беиареи рыланааӡоит.
Аҧсадгьыл ахь ахынҳәразы аҳәынҭқарратә еилакы, Аҧсны Аҳәынҭқарра Ашәҟәыҩҩцәа Реидгыла анапхгареи аусзуратә еилазаареи гәык-ҧсык ала ирыдныҳәалоит. Ирзеиӷьаршьоит арҿиаратә еихьӡарақәеи аманшәалареи. Аҵак ду змоу ари арыцхә ҳтәыла аҭоурых аҟны иныҳәатә мшны иаанхоит.
Ноиабрмза 20, Ҭырқәтәыла аҳҭнықалақь Анкара имҩаҧысит Кавказ ажәларқәа ркультуратә центрқәа рфедерациа ахантәаҩы иалхрақәа.
01 Ԥхынкәын 2023
Имҩаҧысыз алхрақәа ирылҵшәаны, Кавказтәи Афедерациа Ахадас далхуп Иунал Ҳалав. Уаанӡа Кавказтәи Афедерациа хантәаҩра азиуан Иумиҭ Шоген.
Анкара имҩаҧысуаз ажәеизатәи Аизара ду Аҧснынтә рхы аладырхәит Аҧсадгьыл ахь ахынҳәразы аҳәынҭқарратә еилакы ахантәаҩы актәи ихаҭыҧуаҩ Асҭамыр Багаҭелиа напхгара зиҭо аделегациа. Аделегациа аилазаараҟны иҟоуп: арепатриациазы аҳәынҭқарратә еилакы аиҳабы ихаҭыҧуаҩ Басҭаҟәа Агрба, асоциал-адаптациатә ҟәша аиҳабы Алиас Нанба, ҳџьынџьуааи ҳареи ҳаимадарақәа рзы аҟәша аиҳабы Инал Хәытаба.
Аҧсадгьыл ахь ахынҳәразы аҳәынҭқарратә еилакы ахантәаҩы Вадим Ҳаразиа ихьӡала,
Асҭамыр Багаҭелиа еизаз Аҧснынтә асалам рыҭауа, адныҳәаларатә шәҟәы дырзаҧхьеит, иара убас Шәлиман Цыба исахьа зну аҧсар ҳамҭас иранеишьеит.
Иахьа, иара убас Анкара ақ. аҟны еиҿкаау Аҧсуа культуратә центр аиҳабы Уур Мыҭ- иҧеи Аҧснытәи аделегациеи реиҧылара мҩаҧысит. Уаҟа ирзааҭгылаан арепатриациазы аҳәынҭқарратә еилаки акультуратә хеидкылеи аҧхьаҟатәи русеицзура атәы.
Ноиабрмза 14, Ҭырқәтәыла, Сҭампыл ақалақь аҟны имҩаҧысит Аҧснытәи аделегациеи Аҧсуа Федерациа ахантәаҩ ҿыц Левенҭ Аҭрышбеи реиҧылара.
01 Ԥхынкәын 2023
Аиԥылараҟны ирзааҭгылан ҳдиаспореи ҳареи ҳаимадара арҿиареи арӷәӷәареи ирызкыз азҵаарақәа жәпакы, иара убас арепатриациазы аҳәынҭқарратә еилаки Аҧсуа культуратә центрқәа рфедерациеи аҧхьаҟатәи русеицзура. Левенҭ Аҭрышба, Аҧсуа делегациа аилазаара иҭабуп ҳәа реиҳәеит Аҧсуа Федерациа изаамҭанытәиу аабатәи аизара ду рхы ахьаладырхәыз. Аҧсадгьыл ахь ахынҳәразы аҳәынҭқарратә еилакы ахантәаҩы Вадим Ҳаразиа дазааҭгылеит ахеилак имҩаҧнаго аусура атәы.
Иахьатәи аизара иалахәын Арепатриациазы аҳәынҭқарратә еилакы ахантәаҩы Вадим Ҳаразиа, Аҧсны Жәлар Реизара адепутат Инар Гыцба, арепатриациазы ахеилак аусзуцәа Аслан Сангәылиа, Енвер Чамагәуа, Денис Ҵәыџьба, Ҭырқәтәылатәи Ареспубликаҿы иҟоу Аҧсны Аҳәынҭқарра ахаҭарнак Ибрагим Аҩӡба, Очамчыра араионтә еизара адепутат Асҭанда Џьапуаҧҳа.
Иҟаз абжьыҭарақәа ирылҵшәаны аҧыжәара игеит Левенҭ Аҭрышба. Зынӡа иҟан хкандидатурак: Ҳасан Џьыџьиҧа (Қардиа), Левенҭ Аҭрышба, Ерџьаи Ҧачкориа.
Аҧсуа культуратә хеидкылақәа рҟынтә абжьыҭара иалахәын 325-ҩык.
Левенҭ Аҭрышба изы абжьы арҭеит 109-ҩык, Ҳасан Џьыџьиҧа (Қардиа) - 103- ҩык, Ерџьаи Ҧачкориа 73 -ҩык. Левенҭ Аҭрышбеи, аҩбатәи аҭыҧ аанызкылаз Ҳасан Чычбеи ирыбжьоуп фыбжьык.
Аҧсадгьыл ахь ахынҳәразы аҳәынҭқарратә еилакы ахьӡала,
Аҧсуа Федерациа ахантәаҩ ҿыц Левенҭ Аҭрышба иусураҿы изеиӷьаҳшьоит аихьӡарақәа!
More...
Иахьа - Аҧсны Аҳәынҭқарра Арбџьар Мчқәа ирымшуп
16 Жьҭаара 2023
Жьҭаарамза 11, 1992ш. рзы Аҧсны Аҳәынҭқарра Иреиҳаӡоу Асовет апрезидиум ахантәаҩы Владислав Арӡынба Аусҧҟа инапы аҵаиҩит Атәылахьчара аминистрреи Аштаб хадеи раҧҵаразы. Ари арыцхә аофициалла Аҧсны Аҳәынҭқарра Арбџьар Мчқәа анаҧҵаз иамшуп ҳәа иҧхьаӡоуп - Аҧсуа Архәҭақәа ирирамшуп. Аҧсны Арбџьар Мчқәа раҧҵаразы Аусҧҟа ҭыжьын Аҧсны Аџьынџьтәылатә еибашьра анцоз, Аҧсадгьыл Ахьыҧшымразы ажәылара ӷәӷәақәа анцоз еиҳа ианыуадаҩыз аамҭазы.
Ҳазҭагылоу аамҭазы Арбџьар Мчқәа - Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахьыҧшымра аиқәырхара иагарантуп. Убри аҟынтә Аҧсуа Ар арбџьареиқәыршәара ҳаракы амоуп, иара иахьыҧшуп аҳәынҭқарреи амилаҭи рлахьынҵа. Аҳәынҭқарра Арбџьар Мчқәа Атәылахьчара аминистрра анапаҿы иҟоуп, ахадаратә усбарҭақәа рыла ишьақәгылоуп, адгьылмҩатә архәҭақәа, арра-ҳаиртә мчқәа, арра-мшынтә мчқәа рыла иҳәаақәҵоуп. Иахьа, Аҧсны Аҳәынҭқарра Арбџьар Мчқәа аҭагылазаашьақәа зегьы амоуп ҳҳәынҭқарра акзаареи ашәарҭадареи рыхьчаразы, амилаҭтә интересқәа рыдгылара хымҧада иазыхиоуп.
Аҧсадгьыл ахь ахынҳәразы аҳәынҭқарратә еилакы анапхгара Аҧсны Аҳәынҭқарра Арбџьар Мчқәа рымш аҧҵара рыдныҳәалауа, Аҧсуа архәҭақәеи ҳтәыла ауаажәларреи аҭынч ҧсҭазаара рзеиӷьаршьоит.
Жьҭаарамза 6 - Гагра ахақәиҭтәра иамшуп
16 Жьҭаара 2023
Аҧсны Аџьынџтәылатә еибашьра аҭоурых аҿы имаҷым аҵак ду змоу арыцхәқәа. Урҭ рыбжьара ахатә ҭыҧ ҷыда ааннакылоит Гагра ақалақьи араиони ахы ианақәиҭтәыз амш-жьҭаарамза 6. 1992ш. рзы Гагра ахақәиҭтәразы имҩаҧгаз ажәылара ақырҭуа мпыҵахалаҩцәа шьаҭанкыла ҳаҧсадгьыл ралцара шьаҭас иаиуит. Усҟан игаз Аиааира, ҳауаажәлари, ҳаҧсадгьыли, ҳархәҭақәеи рдоуҳамч шьҭнахит, рымчқәа ҩбанатәит. Арратә ҵакеиҧш, уи иаман аморал-политикатә ҵак ду, ихымҧадатәыз азҵаарақәа рыӡбаразы аҭагылазаашьа аҧнаҵон.
Жьҭаарамза 1 азы ҳаибашьцәа нап здыркыз ажәылара хыркәшан жьҭаарамза 6 рзы. Урҭ реидгылареи рфырхаҵареи ирыбзоураны иган Аиааира. Гагра ахақәиҭтәразы ицоз ажәылара рхы аладырхәит Нхыҵ-Кавказынтә, Урыстәылантә уҳәа хатәгәаҧхарала еибашьуаз, иара убас аҳәаанырцәтәи аҧсуа диаспора ахаҭарнакцәа. Арҭ аныҳәатә мшқәа рзы Аҧсадгьыл ахьчаҩцәа рҿаҧхьа ҳхырхәоит. Аамҭа аҧышәара уадаҩ зхызгаз, ачҳара ду аазырҧшыз анацәеи абацәеи ҭабуп ҳәа раҳҳәоит. Ҭабуп ҳәа раҳҳәоит аҭынч ҧсҭазаара ҳзаазгаз ҳаибашьцәа-ҳфырхацәа!
Нагӡара ақәзааит ҳаҧсадгьыл Аҧсынтәыла! Ишәҭыкакаҷлааит Гагра!
Сентиабр 27, 1993ш. – Аҧсны Ареспублика аҳҭнықалақь Аҟәа ахақәиҭтәра.
Урыстәыла аҧшьгарала, иуль 27, 1993ш. рзы иаҵаҩын, ақырҭуа ар Аҧсны алгаразы х-ганктәи Шәачатәи аиқәшаҳаҭра. Аха, Қырҭтәыла ари аиқәшаҳаҭра хшыҩзышьҭра арымҭеит. Иҟалаз аҭагылазаашьа ҿыцқәа азгәаҭо, Аштаб Хадаҿы аус адулан аҕа ир аилаҧыххаареи, Аҟәа ахақәиҭтәреи рзы аоперациа. Сентиабр 16, 1993ш. Аҧсны Арбџьармчқәа ажәылара иалагеит. Гәымсҭатәи афронт ар аҕа ихыхьчаратә аҭыҧқәа ааныркылеит. Сентиабр 27 рзы Аҧсны аҳҭнықалақь Аҟәа ахы иақәиҭыртәит. 12 нызқь иҟаз аҕа ир еилаҧыххаан. Ҳашьцәа, ҳаҳәшьцәа, ҳауаажәлар! Гәык -ԥсыкала ишәыдаҳныҳәалоит Аҟәа ахақәиҭра амш!
Цәыббрамза 22, 1993ш. рзы дҭахоит Аҧсадгьыл ахьчаҩ, аҟабарда ҷкәын - Ҳанефи Егожь
Аҧсны Аџьынџьтәылатә еибашьра ианалага, Ҭырқәтәылантәи забдуцәа рџьынџь ахьчара иааз аҧсуа еибашьцәа реиҧш, Каисери ақалақь еиуаз аҟабарда ҷкәын Ҳанефи Егожь, иашьцәа ашәарҭара иҭагылоуп ҳәа аниаҳа, ҧшрак ҳәа ҟамҵакәа арахь амҩа дықәлеит. Акыр агәаӷьреи, ачҳареи, афырхаҵареи зцыз аибашьратә мҩа Ҳанефи Егожь ишиаҭәаз еиҧш данысит, еиҳа ианаҭахыз аамҭазы иашьцәа ижәҩахыр рыдиҵеит, уи акырӡа игәышьҭыхган аҧсуаа ҳзы. Аҧсуа-дыга жәлар ҭоурыхтә лахьынҵак ҳаиднакылоит, ҳацәгьеи ҳабзиеи еилоуп. Уи ус шакәу шьақәнарӷәӷәоит Аҧсны Аџьыньтәылатә еибашьра анцоз аамҭазы аӷьараҳәа иҳадгылаз хатәгәаҧхарала еибашьуаз рҿырҧшы. Аибашьҩы, Ҳанефи Егожь дҭахоит Аҧсны Аиааира агара мышқәак шагыз. Аҧсныдгьыл аҭынч ҧсҭазаараҟны дықәыҧшыртә еиҧш аҭагылазаашьа имоуит, илахьынҵа иеижьеит. Аха, Аҧсны аҭоурых наунагӡа иазынхоит иара ихьӡ-иҧша, еицакра зқәым ифырхаҵаратә сахьа лаша. Ҳанефи Егожь анышә дамадоуп Гәдоуҭа аиашьаратә нышәынҭраҿы. Игәалашәара ҧшьа аҿаҧхьа ҳхырхәоит!