Аҧхынтәи аҧсшьаратә лагер «Ахьышьҭрахь» аҳәаақәа ирҭагӡаны, уи алахәцәа аҭааит Афон Фыц ақалақь. Аҿар аҭагылазаашьа рыман ақалақь аҭоурыхтә ҭыҧқәа лабҿаба абара, урҭ рхыҧхьаӡараҟны иҟан Афонҿыцтәи аҳаҧы, иара убас амилаҭтә культуратә ҭынхақәа. Ас еиҧш аинтерес зҵаз аныҟәара, асасцәа даара гәахәарыла ирыдыркылеит. Иазгәаҳҭоит, аҧхынтәи аҧсшьаратә лагер «Ахьышьҭрахь» аҩбатәи агәыҧ ишалахәу 70-ҩык Нхыҵ - Кавказынтәи иааз аҿар. Урҭ ара рыҟазаара иалагӡаны, хымҧада ргәалашәараҟны иаанхаша…

Нанҳәамза 14 - Аҧсны аҭоурых адаҟьақәа рҿы итрагедиатәу рыцхәны иаанхоит. Убри аҽноуп, 413 мши-ҵхи ицоз аибашьра ахы анакы. Зықьҩыла аҭынч уааҧсыреи афырхацәеи рхы ақәырҵеит Аҧсадгьыл ахьчара. Игәалашәара лашазааит акомандаҟаҵаҩ хада Владислав Арӡынба. Ргәалашәара наӡаӡазааит Аҧсны Аиааира азаазгаз иреиӷьыз аҵеицәа, ҳџьынџьуаа, хатәгәаҧхарала иҳацеибашьуаз зегьы. Рҿаҧхьа ҳхырхәоит 413 мши-ҵхи бџьаршьҭыхла ҳаҧсадгьыл зыхьчоз аветеранцәа, агәабзиареи агәамчи рзеиӷьаҳшьоит. Аҧсны жәлар аҭынчреи агәабзиареи рымазааит.

Нанҳәа мза 9 рзы, Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада Бадра Гәынба дырҧылеит Аҧсны зыҧсшьарамшқәа мҩасуа Ҭырқәтәылантәи иааз ҳџьынџьуаа. Аҧхынтәи аҿар рлагер «Ахьышьҭрахь» апроект ҳәаақәҵоуп Аҧсадгьыл ахь ахынҳәразы аҳәынҭқарратә еилакы абзоурала. Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада иазгәеиҭеит ас еиҧш иҟоу апроект аҵак ду шамоу ҳаимадара арӷәӷәара аус аҟны, иара убас аҿар рыҧсадгьыл абзиабареи апатриотизмреи рылааӡараҟны акыр ишыцхыраагӡоу. «Аҧсуа дахьыҟазаалакгьы идыруазароуп ҭоурыхтә ҧсадгьыл заҵәык шимоу, Аҧсны…

Абызшәақәеи арҵаратә инновациақәеи рметодикатә центр "Аӡыхь", ҳџьынџьуаа рзы еиҿнакааит аҧсуа бызшәазы иаарту ахәмарратә урок. Абар, уажәшьҭа шықәсқәак ҵуеит Аҧсадгьыл ахь ахынҳәразы аҳәынҭқарратә еилаки зыӡбахә ҳәоу ацентри аҧсуа бызшәа ирласны аҵаразы апрограммақәа аус рыдырулоижьҭеи. Арҵаратә процесс мҩасуеит онлаин аформат еиҧш, офлаин аформат алагьы. Апрограмма иаанарҧшуа алҵшәа аҩаӡара ҳаракуп, уи ус шакәу зҳәо аҿырҧшқәа рацәоуп.

Ҭырқәтәылантәи зҭоурыхтә ҧсадгьыл аҟны зыҧсшьарамшқәа зхызго ҳџьынџьуаа Очамчыра араион иаҭааит. Аҿар рлагер «Ахьышьҭрахь» алахәцәа ашәҭқәа шьҭарҵеит Аҧсны Жәлар Рџьынџьтәылатә еибашьраҟны иҭахаз аибашьцәа рбаҟа амҵан. Р. А. Ҵәыџьба ихьӡ зху акультура Аҩны аҟны асасцәа рзы еиҿкаан аконцерт. Алагер ҳәаақәнаҵоит Аҧсадгьыл ахь ахынҳәразы аҳәынҭқарратә еилакы.

Аҧсадгьыл ахь ахынҳәразы аҳәынҭқарратә еилакы ахыбраҟны имҩаҧысит Ҭырқәтәыла еиҿкаау Кавказтәи акультуратә центрқәа Рфедерациеи, Аҧсуа культуратә центрқәа Рфедерациеи рнапхгара реиҧылара. Аҩеиҿкаарак рхаҭарнакцәа, арепатриациазы аҳәынҭқарратә еилакы аиҳабыреи аусзуцәеи иҭабуп ҳәа рарҳәеит иаадырҧшуа ахаҵгыларазы, иара убас гәаларшәагас аҳамҭақәа еимырдеит. Аҧхынтәи аҿар рлагер "Ахьышьҭрахь" алахәцәа Аҧсны рыҟазаара хәы змам акакәны иахәаҧшуеит, аҵак ду змоу апроект аусура ахә ҳаракны иршьоит.

Ҭырқәтәылантәи зҭруоыхтә ҧсадгьыл аҟны зыҧсшьарамшқәа зхызго аҿар рлагер "Ахьышьҭрахь" алахәцәа, иахьа, ақалақь фырхаҵа - Гәдоуҭа иаҭааит. Ашәҭқәа шьҭарҵеит Аҧсадгьыл ахьчаҩцәеи Лаҭатәи ахлымӡаах иалаӡыз рыхьӡала иргылоу абаҟақәа рымҵан. Анаҩс, С. П. Дбар ихьӡ зху Аџьынџьтәылатә еибашьра аҳәынҭқарратә музеи ахь инеит. Уатәи рныҟәарақәа рҟны дара алшара рыман амузеи злашьақәгылоу еиуеиҧшым аҟәшақәа рбара, урҭ рхыҧхьаӡараҟны иҟан 2023 ш. рзы амҳаџьырқәа рыхьӡвла иаартыз азал.…

Аҧхынтәи аҿар рлагер "Ахьышьҭрахь" алахәцәа аҭааит аӡиа Риҵа, уи акәша-мыкәша иҟоу аҭыҧ ҧшӡарақәа. Ҭырқәтәылантәи зҭоурыхтә ҧсадгьыл аҟны зыҧсы зшьо ҳџьынџьуаа рхыҧхьаӡара 80-ҩык рҟынӡа инаӡоит. Урҭ ара рыҟазаара иалагӡаны Аҧсны мрагыларатәи мраҭашәаратәи ахәҭақәа ирҭаауеит, рыжәлантәқәеи дареи еибабоит, ргәалаҟазаара шҭызхуа, арлахҿыхратә ҟазшьа змоу ауснагӡатәқәа ирылахәхоит.

Аҧсадгьыл ахь ахынҳәразы аҳәынҭқарратә еилакы еиҿнакааз аҧхынтәи аҿар рлагер «Ахьышьҭрахь» алахәцәа, иахьа, Аҟәа ақалақь Ахьӡ-аҧша апарк аҟны ҳаибашьцәа рҳаҭгәын аҟны ашәҭ шьыҵәрақәа шьҭарҵеит, иара убас Амшын Еиқәа аҧшаҳәаҟны амҳаџьырқәа рыхьӡала игылоу абаҟа иаҭааит. Анаҩс, Ешыра ақыҭан Аҧсны Аҳәынҭқарра Раҧхьатәи Ахада Владислав Арӡынба имемориал аҟны ашәҭқәа шьҭарҵеит. Анаҩс, агәыҧ алахәцәа аҭааит Аҧснытәи аҳәынҭқарратә музеи, иара убас аботаникатә баҳча. Ҳџьынџьуаа зҭааз аҭыҧқәа…

Нанҳәамза 1 азы, Аҧснынтә Ҭырқәтәылатәи Ареспублика иаҭааит Кавказ акультуратә центрқәа Рфедерациа еиҿнакааз, Кавказ ажәларқәа ретнокультуратә фестиваль алахәцәа гәыҧҩык. Иахьа, алагер алахәцәа Сҭампылынтәи рымҩа хоуп Диузџьеҟа. Апрограмма аҳәаақәа ирҭагӡаны иазгәаҭоуп амилаҭбжьаратә еизыҟазаашьақәа зырӷәӷәо, иара убас Кавказ ажәларқәа ркультуреи рбызшәеи ахьчара иацхраауа еиуеиҧшым ауснагӡатәқәа.

Аҧсадгьыл ахь ахынҳәразы аҳәынҭқарратә еилакы аҧшьгарала, есышықәса Ҭырқәтәылантәи, Иорданиантәи, Ливанынтәи, иара убас Нхыҵ-Кавказынтәи Аҧсныҟа ҧсшьара иаауеит аҧхынтәи аҿар рлагер "Ахьышьҭрахь" иалахәу ҳџьынџьуаа. Алагер раҧхьатәи агәыҧ Аҧсныҟа иааит нанҳәамза 1 азы. Апроект хықәкыс иамоуп аҳәаанырцә инхо ҳдиаспореи ҳареи ҳаимадара арӷәӷәара, рҭоурыхтә ҧсадгьыл разхьарҧшра, агәыбылра абжьаҵара. Ҳџьынџьуаа ара рыҟазаара иалагӡаны алшара рымоуп Аҧсны аҭоурых, ҳмилаҭтә культура, ҳдоуҳатә беиарақәа рҭынха, аҧсуа жәлар рыбзазара…

Диузџьетәи аҳәынҭқарратә университет аҟазареи аҭҵаарадыррақәеи рфакульет аҧсуа бызшәеи алитературеи рыәша астудентцәа ақалақь-фырхаҵа Гәдоуҭа иаҭааит. Аделегациа алахәцәа рныҟәарақәа ирылагӡаны ашәҭқәа шьҭарҵеит амемориалқәа рҟны, Аҧсны Аџьынџьтәылатә еибашьраҟны иҭахаз ҳдиаспора ахаҭарнакцәа ргәаладыршәеит, рҳаҭгәынқәа ирҭааит, иара убас Лаҭатәи атрагедиа иалаӡыз рыхьӡала игылоу абаҟахьы инеит. Анаҩс, ҳџьынџьуаа рзы еиҿкаан С. Дбар ихьӡ зху Аџьынџьтәылатә еибашьраҟны иҭахаз рыхьӡала иргылоу аҳәынҭқарратә музеи ахь аныҟәарақәа. Урҭ рхыҧхьаӡараҟны иҟан…