Иахьа, ҳҳәынҭқарраҿы иазгәарҭоит Аҧсны аҭоурых ҿыц адаҟьақәа ирнылаз аҵак ду змо аныҳәа ду.

Апартиа "Ватан" аҭааит аҧсуа культуратә центр, уаҟа адернеқь еиҳабыс деиҭалхуп Ҳасан Қардиа ( Қонџьа). Аделегациа аилазаараҟны иҟан апартиа "Ватан" аиҳабы ихаҭыҧуаҩ, астратегиатә центр аусзуҩы Утку Реиҳан, ақалақь ахада Иалчын Арслан, уи ихаҭыҧуаҩ Ведаҭ Олгкнтиурк, амаӡаныҟәгаҩ хада Себаҳаҭ Чичоглу. Аиҧылараҟны ирылацәажәан адунеитә еилазаараҟны Аҧсны Аҳәынҭқарра ахьыҧшымра азхаҵара иадҳәалаз азҵаатәқәа. "Амшынеиқәа-Адгьылбжьарамшынтә еиҩызареи апартиа Ватан аҭынчратә плани" апроект аҳәаақәа ирҭагӡаны, 2019 ш. ҧхынҷкәынмза…

Нанҳәамза 20 инаркны 22-нӡа Улиановск ақалақь аҟны имҩаҧысуеит стрит-арт афестиваль "Контур", уи ажәабатәи архитектуратә фестиваль иахәҭакуп. Ҭырқәтәылантәи зҭоурыхтә ҧсадгьыл аҿы инхо ҳџьынџьуаҩ Кадыр Дурсун-иҧа Тәанба афестиваль далахуп стрит-арт асахьаҭыхҩы иаҳасаб ала, ауснагӡатә ахадаратә локациаҿы. Кадыр, жәбаны еихагыло аҩны аҭӡы аҭыхра нап аиркхьеит, ихыркәшахоит нанҳәамза 22-нӡа, анаҩс аицлабра аихшьаала ҟаҵахоит. Ҳарҭ даара ҳазҿлымҳауп Афестиваль аусура, ҳџьынџьуаҩ иакәзар аманшәалара изеиӷьаҳшьоит.

Есышықәса нанҳәамза 15 рзы Аԥсны иазгәарҭоит хатәгәаԥхарала еибашьуаз рымш. Ишдыру еиԥш, Аԥсны Аџьынџьтәылатә еибашьра иалагеит 1992 шықәса, нанҳәамза 14 рзы, адырҩаҽныҵәҟьа Нхыҵ-Кавказтәи Ареспубликақәа рҟынтә ҳтәыла иаҭааит раԥхьатәи хатәгәаԥхарала еибашьуаз арԥарцәа ргәыԥ.

1992 шықәса, нанҳәамза 14 Аԥсны аҭоурых ҿыц адаҟьақәа зегь реиҳа ишьаарҵәыратәу рыцҳәны ианхалоит. Аԥсны Аџьынџьтәылатә еибашьра-ари 413 мшы фырхаҵарылеи агәаӷьра зцыз ахҭысқәеи рыла иҭәыз аамҭоуп, Аԥсныжәлар риааиреи, рхақәиҭреи, рхьыԥшымреи ахьӡала ауаатәыҩса рыԥсҭазаарақәа зыхҭынҵаз. Ари амш аҽны, 29 шықәса раԥхьа, Ҭенгиз Қьеҭовани напхгара зиҭоз Қырҭтәыла амилаҭтә гвардиа архәҭақәа аихамҩа ахьчара ҽыҵгас иҟаҵаны Аԥсны аибашьра иалагеит. Раԥхьа Аԥсны иақәлаз ҳаӷацәа рхыԥхьаӡара ҩнызқьҩык…

Аҧсадгьыл ахь ахынҳәразы аҳәынҭқарратә еилакы апрограмма шьақәнаргылеит аҳәаанырцәынтәи Аҧснытәи аҳәынҭқарратә университет иҭало ҳџьынџьуаа астудентцәа рзы. Аҵара аҿҳәара иалырхуа афакультет иахьыҧшуп, хымҧада уахь иаҵанакуеит аҽазыҟаҵаратә курсқәа. Арепатриациазы аҳәынҭқарратә еилакы аҵара ахәҧсеи, ауниверситет иаҵанакуа азеиҧшнхарҭа ахәҧсеи ахахьы иагоит, иара убас зҽалызкааз астудентцәа астипендиа рызнашәоит. Афакультетқәа рыхьӡқәа: афизика-математикатә, абиологиа-географиатә, аҭоурыхтә, афилологиатә, азиндырратә, аекономикатә, арҵаҩратә, агроинџьныртә, аҟазара аҟәша. Ихаҭәаау аинформациа шәоурц шәылшоит Аҧсадгьыл ахь…

Гагра араион активи адепутатцәеи раҧшьгарала Гагра ақалақь аҟны имҩаҧысит асасцәа злахәыз аиҧылара. Уаҟа ирылацәажәан арепатриациа, адемографиа, аҧсуа бызшәа ирыдҳәалаз азҵаарақәа. Аиҧылара ааиртит Гагра ақалақь араионтә еизара ахантәаҩы Асҭан Агрба. Аусмҩаҧгатә рхы аладырхәит Гагра араион ахада ихаҭыҧуаҩ Алхас Барцыц, ауаажәларратә усзуҩы, аҭоурыхдырҩы-кавказҭҵааҩы Гурам Гәымба, ауаажәларратә палата ахаҭарнак Едуард Қвираиа, аҭоурыхдырҩы Руслан Гәажәба, Аҧсны зҽаҧсазтәыз ажурналист Виачеслав Сақаниа, Гагратәи актәи абжьаратә школ…

Нанҳәамза 10 рзы Аԥсуа Аҳра амузеи аартуижьҭеи 11 шықәса ҵуеит. Афон Ҿыц ақалақь аҭоурых-культуратә баҳчаҿы иҟоуп ари амузеи аҭыӡҭыԥ. Шәага-загала идуум азалқәа еидыркылоит ибеиоу аекспозициақәа, Аԥсны акультура аҿиареи аҭоурыхи аазырԥшуа. Аекспозициа еихшоуп атематикатә коллекциақәа рыла.

13 ш. раҧхьа аҭынч уааҧсыра рыҧсҭазаара аиқәырхаразы ибылуаз Цхьынвал ааныжьны «аҧсҭазаара амҩала» рҿанынарха, ақырҭуа архәҭақәа урҭ ирыхьӡаны аӡәаӡәала инарҿагыланы иреихсны иршьуан.

Иахьа ихацыркхеит Аҧсны Аҳәынқарра Ахада Аслан Бжьаниа Алада Уаҧстәыла Ареспубликахь иофициалтә визит. Ари авизит мҩаԥысуеит 2008 ш. нанҳәамзазы имҩаҧысыз ахҭысқәа ргәаларшәара инамаданы. Аԥсуа делегациа Цхьынвалҟа амҩа ишықәыз имҩахыҵит иара убас Аҩадатәи Уааԥстәыла –Аланиа Ареспублика ашҟа. Аԥсны Ахада Аслан Бжьаниеи аофициалтә делегациа алахәцәеи 2004 шықәсазы Беслан ақ. ашкол аҟны иҟалаз атеррористтә акт аан иҭахаз ашколхәыҷқәеи, арҵаҩцәеи, аҭаацәеи анышә иахьамадоу амемориалтә ԥсыжырҭа…

Омар Беигәаа ихьӡ зху аҳәаанырцәтәи ҳџьынџьуаа рмузеи -икоммерциатәым акультура-ҵарадырратә еиҿкаароуп, ишьақәырӷәӷәан Аҟәа ақалақь аҟны Аԥсадгьыл ахь ахынҳәразы аҳәынҭқарратә еилакы абзоурала.

Ҭырқәтәыла инхо ҳџьынџьуаҩ Угур Бганба (Қобашь) адунеитә ӡбаҩуп, Европеи Ҭырқәтәылеи арбитражтә хеидкыла хада далахәылоуп, 2020ш.рзы Иапониа аҳҭнықалақь Токио имҩаԥысуаз Олимпиатә хәмаррақәа